5. İstanbul Tasarım Bienali, tasarıma empati üzerine temellenen yeni bir rol biçme arayışındaki fikirleri ve projeleri bir araya getiriyor. Tasarım, burada duygulanımların ve izlenimlerin aracısı olarak, esas amacı özen göstermek olan bir pratik şeklinde sunuluyor. Tasarımcılar, bizi hem birbirimizle hem de etrafımızdaki dünyayla, diğer türlerle, mikroorganizmalarla, toprakla, suyla, hatta kâinatla bir araya getirmek üzere duyusal, diplomatik, bazen de tedavi amacı güden işlevleri benimsiyor.

Sorumluluk alanı tayin etme ve insandan fazlasıyla bağ kurmaya yönelik bir kültürü geliştirmeyi amaçlayan bu bienal, çoklu bedenler, boyutlar ve bakış açıları için yapılan tasarımları araştırıyor. Sergilenen projeler, bizi zamanın bu kritik ânında dikkat ve incelik pratikleri hakkında yeniden düşünmeye, yeniden bağ kurmak için kolektif biçimde yeni sistemler ve yapılar inşa etmeye teşvik ediyor. Bienal kaçınılmaz iklim krizine ve ekonomik krizlere, genel toplumsal yoksunluk hâline ve tükenmiş küresel sanayi modeline karşı eleştirel araçlar ve alternatif yollar öneriyor. Birden fazlası için tasarım, sadece ortalama kullanıcıyı ya da müşterileri değil, herhangi bir tasarım sürecine özgü pek çok bileşeni ve karmaşık engelleri hesaba katıyor.

5. İstanbul Tasarım Bienali’nin küratörlüğünü Mariana Pestana, Sumitra Upham ve Billie Muraben ile birlikte üstleniyor. Görsel kimlik tasarımı Studio Maria João Macedo, sergi tasarımı Future Anecdotes, ses tasarımı ise Maxwell Sterling tarafından yapıldı. Genç Küratörler Grubu; Nur Horsanalı, Ulya Soley ve Eylül Şenses’ten oluşuyor.

Mimar ve küratör Mariana Pestana, eleştirel toplumsal uygulamalarla ve hem teknolojik gelişmelerin hem de ekolojik krizin şekillendirdiği alternatif gelecekleri kurmacanın yardımıyla yeniden hayal etmekle ilgileniyor. Çalışmalarını Londra ve Porto’da yürüten Pestana, The Decorators adlı kolektifin ortak kurucularından. 2011’de kurulan topluluk, kamusal alana yayılan müdahaleler gerçekleştiriyor ve kültürel programlar düzenliyor. Pestana, geçmişte Victoria ve Albert Müzesi’nin (V&A) Mimarlık, Tasarım ve Dijital Bölümü’nde küratör olarak çalıştı, ayrıca Londra Sanat Üniversitesi bünyesindeki Central Saint Martins ve Chelsea Sanat Koleji’nin yanı sıra Kraliyet Sanat Koleji gibi kurumlarda ders verdi. Victoria ve Albert Müzesi’ndeki Gelecek Burada Başlıyor’un (2018), Lizbon’da bulunan Sanat, Mimarlık ve Teknoloji Müzesi’nde (MAAT) yer alan Çevreci Vizyonerler: Antroposen’in Ardından Sanat ve Mimarlık’ın ve Matadero Madrid’de sergilenen Çevreci Vizyonerler: Türlerarası Bir Geleceğe Doğru’nun ortak küratörlüğünü üstlendi. Çevreci Vizyonerler serisinin üçüncü sergisi, Kasım 2019’da Kraliyet Sanat Akademisi’nde açıldı. Pestana ayrıca Yakın, Daha Yakın temasıyla düzenlenen Lizbon Mimarlık Trienali’nin (2013) üç sergisinden biri olan Gerçek ve Diğer Kurgular’ın ve Dünya Ekonomik Forumu (2016) kapsamında V&A tarafından sergilenen Gelecekte Bu Zamanlar’ın küratörlüğünü üstlendi, 2019 Porto Tasarım Bienali için Kurmaca Uygulaması adında, genç küratörlerin yer aldığı deneysel bir laboratuvar hazırladı. Doktorasını Bartlett Mimarlık Okulu’nda tamamladı.

Billie Muraben (Asistan Küratör, Editör Yardımcısı) Londra’da yaşayan bir yazar, editör ve eğitmen. Artsy, Disegno, Elephant, Eye, Maharam Stories, Port ve Varoom başta olmak üzere birçok yayın için yazılar yazdı, The Gourmand’ın web editörü olarak çalıştı. Çalışmaları, en geniş tanımıyla tasarıma duyduğu ilginin yanı sıra sanat ve tasarım bağlamında öncelik verilen alanları, mekânları ve uygulamaları sorgulamaktan besleniyor. İngiliz ve Türk asıllı olduğu için Doğu Akdeniz’den çıkan çalışmalara özel bir ilgi duyuyor. Geçmişte sanat uygulamaları için potansiyel bir dağıtım merkezi olarak televizyon, postmodern mimari ve harabe değeri, gücün abidevi bir simgesi olarak dans eden fıskiyeler üzerine yazdı. Central Saint Martins Üniversitesi’nin Grafik İletişim Tasarımı bölümünün Deneyim & Çevre platformunda ders veriyor, bundan önce de Kraliyet Sanat Koleji’nde (RCA) yüksek lisans seviyesinde görsel iletişim, Camberwell Sanat Koleji’nde lisans seviyesinde illüstrasyon dersi verdi. Şu an Londra İletişim Koleji’nin Grafik Medya Tasarımı bölümünün tasarım araştırması üzerine ortaya koyduğu bir yayın ve sempozyum olan A Line which Forms a Volume’un üçüncü edisyonunun editoryal danışmanlığını üstleniyor. Yüksek lisansını RCA’nın Görsel İletişim bölümünde tamamladı.

Sumitra Upham (Programlar Küratörü) Londra’da yaşayan, sanat, tasarım ve teknolojinin kesiştiği alanlarda çalışan bir küratör. Şu sıralar Londra Tasarım Müzesi’nin Kamusal Programlar Kıdemli Küratörü olarak çalışıyor, kamusal programlardan, misafir sanatçı programlarından ve geçici projelerden sorumlu. Geçmişte Londra Güncel Sanatlar Enstitüsü’nde yardımcı küratör ve Coin Street Community Builders adlı sosyal girişimde tasarım küratörü olarak görev aldı, Londra’da bulunan White Cube’un sergi ekibinde çalıştı. Geçtiğimiz yıl Londra Mimarlık Festivali’nin küratöryel komitesinde yer aldı.

 

Future Anecdotes, anlatı ve mekân kurguları üzerine çalışan bir kolektif. Grup, sergileme, sergi yapımı, yayıncılık ve kamusal eylemlilik üzerine 2010’dan beri kafa yoruyor. Future Anecdotes’un tasarımını üstlendiği sergiler arasında Van Abbemuseum’un kalıcı sanat koleksiyonunu düzenledikleri The Way Beyond Art ve beraberindeki kullanıcı mekânları Werksalon (2018-2021), SALT ev sahipliğinde gerçekleşen Yerelde Modernler (2013) ve Erivan, Minsk ve Moskova’da sergilenen The City of Tomorrow (2019-2020) yer alıyor. Future Anecdotes, 2. İstanbul Tasarım Bienali kapsamındaki Okuma Odası’nın da müellifi.

 

Maria João Macedo 2008’den bu yana sürdürdüğü grafik tasarım pratiğini kitaplar ve görsel kimlikler etrafında şekillendiriyor. Kendi imzasındansa içeriğin öne çıkmasını önemseyen yaklaşımı, diyaloğa ve etkileşimlere dayanıyor. Macedo’nun kendi adını taşıyan ve çoğunlukla sanatçılar, küratörler ve kültür kurumlarıyla çalışan stüdyosu, 2018’den bu yana Lizbon’da bulunan Culturgest’in görsel kimliğinden, 2014’ten bu yana da Serralves Güncel Sanat Müzesi Koleksiyonu’nun yayınlarından sorumlu. Von Calhau, Bruno Pacheco, Vasco Barata, Alberto Carneiro ve Nairy Baghramian gibi sanatçıların kitaplarının tasarımlarını da yapan Maria João Macedo, 2014’ten bu yana Porto’da güncel sanat sergileri düzenleyen, kâr amacı gütmeyen bir sanat alanı olan Sismógrafo’nun editoryal programının kurucusu ve yöneticisi.

 

Ses tasarımcısı, bestekâr ve sanatçı Maxwell Sterling işbirliğine dayalı çalışmalara önem veriyor. Film yapımcısı Ivan Olita, SHOWstudio gibi moda stüdyoları ve Tai Shani gibi birçok sanatçı ile çalışan Sterling işlerinde hikâyelerini ses kullanarak anlatırken, insan kulağının ortaya çıkarabileceklerini keşfetmeyi ve bunlardan yararlanmayı hedefliyor. Akustikten modern sentez formlara kadar çeşitli enstrümanlarla çalışan Maxwell Sterling, işlerinde de gerçek ve sentetik sesleri karıştırmaktan keyif alıyor. Hollywood Medieval ve Laced With Rumour: Loud-Speaker Of Truth adında iki uzunçalar yayımlayan sanatçının üçüncü albümü 2021’de AD 93 etiketiyle çıkacak.

Nur Horsanalı lisans eğitimini İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin Endüstri Ürünleri Tasarımı bölümünde, yüksek lisans eğitimini Finlandiya’da bulunan Aalto Üniversitesi’nin Ürün ve Mekân Tasarımı bölümünde tamamladı. Eğitiminin ardından Aalto Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak çalışmaya devam etti, XXII. Milano Trienali’nde sergilenen Finlandiya Pavyonu’na küratör yardımcısı olarak katkıda bulundu. Çalışmalarında maddi kültür, yerel tasarım ve zanaatlar ile ilgilenen Horsanalı’nın Halletmek başlıklı araştırması 4. İstanbul Tasarım Bienali’nde yer aldı.

Ulya Soley Pera Müzesi'nde koleksiyon sorumlusu olarak çalışıyor, aynı zamanda müzenin sergi ve yayınlarına küratör ve editör olarak katkıda bulunuyor. Lisans eğitimini McGill Üniversitesi’nde Sanat Tarihi ve Psikoloji dallarında, yüksek lisansını ise Central Saint Martins'in Kültür, Eleştiri ve Küratörlük programında tamamladı. Yakın zamanda 601 Artspace New York'ta Protocinema'nın düzenlediği Bu durumda nasıl giyinmeli? sergisinin küratörlüğünü üstlendi. Geçmiş küratöryel projeleri arasında British Council misafir küratörlük programı kapsamında Tanışıyor muyuz?, Pera Müzesi'nde Katherine Behar: Veri Girişi ve Bring Your Own Beamer, Proto5533’ün genç küratörler programı kapsamında gerçekleştirilen Stereo-Gerçeklik sergisi yer alıyor. Yazıları Pine Magazine, UQ, The Believer Logger, The Rationale, Istanbul Art News, Art Unlimited, K24 ve Borderless gibi basılı ve dijital mecralarda yayımlandı. Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği (AICA) üyesi.

Eylül Şenses, 1991’de İstanbul’da doğdu. İstanbul Kabataş Erkek Lisesi’ni bitirdi. 2015’te ODTÜ Mimarlık Bölümü’nde lisans eğitimini tamamladı. Plankton Project isimli tasarım kolektifinin parçası olarak çeşitli projelerde yer aldı. 2016-2018 yılları arasında TAK Tasarım Atölyesi Kartal’da program yürütücülüğü yaptı. 2020’de Kadir Has Üniversitesi’nde Mimarlık ve Kent Çalışmaları yüksek lisans programını tamamladı. 4. İstanbul Tasarım Bienali’nde Operasyon ve Kamusal Program Sorumlusu olarak görev aldı. SALT ve KHAS bünyesinde araştırma projelerine dahil oldu. 5. İstanbul Tasarım Bienali’nde kamusal program sorumlusu olarak çalışmaya devam ediyor.

Eleştirel Yemek Programı: 2050+; BUREAU (Daniel Zamarbide) ile Chef Walter El Nagar ile Filipe Felizardo; Vivian Caccuri; Linda Schilling Cuellar; depatriarchise design, Mayar El-Bakry ve Romi Lee; Dirty Furniture Magazine; Laila Gohar; Ben Goldner ve Emma Leigh Macdonald; Ilana Harris-Babou; Nelly Ben Hayoun & Chef Rabah Ourrad; Asako Iwama, Iris Lacoudre, Camille Sineau; Luiza Prado de O. Martins; Valeria Meiller & Agustin Schang; MOLD ve Yardy World; Mutfak مطبخ Atölye; Mariana Sanchez Salvador & Rain Wu; Zuri Camille de Souza; Ayşenaz Toker ve Merve Tuna; Laura Wilson

Kara ve Deniz Kütüphanesi: Dele Adeyemo; Black Athena Kolektifi; Luigi Coppola, Vivien Sansour ve Pelin Tan; Counterspace; Aslıhan Demirtaş + UrbanAgrIst; FRAUD; theOtherDada; Anna Puigjaner, MAIO; TiriLab; Aslı Uludağ

Yeni Yurttaşlık Ritüelleri: Eli Bensusan, Bits to Atoms + BeirutMakers, DAAR (Mimarlığı Sömürgecilikten Arındırma Misafir Sanatçı Programı) / Sandi Hilal & Alessandro Petti, Dansbana!, Kyriaki Goni, Marti Guixé, public works ile Freddie Wiltshire ve Billy Adams, The Rodina, SKREI ile Francisca Sottomayor & Sofia Magalhães, Soft Baroque, Studio Ossidiana, Soraia Gomes Teixeira, Orkan Telhan + elii (Bir IMNA projesi)

Empati Seansları & Uydu Projeler: Paula Gaetano Adi; atlas Harran Design Team; Emmy Bacharach; Meriem Bennani; Berliner Festspiele / Immersion; Calum Bowden; Ben Thorp Brown; Ibiye Camp; Jawa El Khash; Sophie Krier ve Erik Wong; Martina Muzi; Sophia Psarra, Uta Staiger, Claudia Sternberg; Alice dos Reis; Henriette Waal, Lucia Babina, Mevce Çıracı ve Kathi Sterzig

4. İstanbul Tasarım Bienali (2018) – Okullar Okulu
3. İstanbul Tasarım Bienali (2016) – Biz İnsan Mıyız?
2. İstanbul Tasarım Bienali (2014) – Gelecek Artık Eskisi Gibi Değil
1. İstanbul Tasarım Bienali (2012) – Kusursuzluk